Week 19
Vooraf eerst even dit:
Ik ben niet tegen techniek of vooruitgang. Integendeel.
Ik ben ook geen complotdenker. Alsjeblieft zeg.
Ik ben wel een DENKER. En reageren mag!
Er circuleert op LinkedIn een quote, veelvuldig gebruikt door mensen die iets nieuws en meestal spannends gaan doen in hun carrière. Die uitspraak ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’ zou van Pippi Langkous zijn.
Ik heb wat speurwerk gedaan en deze quote blijkt helemaal niet van Pippi afkomstig. Vreemd dat zoiets dan circuleert, steeds maar overgenomen wordt en uiteindelijk als waarheid gepresenteerd wordt.
Dit heet ‘het Mandela-effect’: dingen waarvan veel mensen geloven dat ze zo zijn gebeurd, maar die niet hebben plaatsgevonden.
(Ook interessant is de informatie op de website van Astrid Lindgren (bedenker van Pippi Langkous) over deze quote, klik op popular misquotes.)
Wat de quote in ieder geval bij mij opriep, is het tegenovergestelde van wat ermee bedoeld wordt.
Ik geef ruiterlijk toe dat ik echt heel lang heb geleefd alsof alles mogelijk was. Dat gaf een boost in mijn zelfvertrouwen. Iets gewoon doen, no matter de energie die het kostte: het lukte toch wel. Ik werd daar ook onbewust ruimschoots in bevestigd door online advertenties van vele persoonlijk ontwikkelingscoaches die ons voorspiegelen alsof je het universum kunt afstemmen op jouw persoonlijke wensen. Nu ik geplaagd word door wat opvolgende blessures, merk ik dat het niet meer per definitie allemaal lukt. Ik merk ook heel duidelijk dat ik dat allemaal niet meer zomaar wil.
Moet je omdat iets mogelijk is, het ook maar doen?
Nee.
De volgende stap op mijn weg naar meer offline autonomie heb ik deze week gezet. Het is wel even nadenken als je een smartphone de deur uitdoet. Op die telefoon stond namelijk ook mijn digitale agenda.
Ik ging vol goede moed op weg naar de kantoorboekhandel om mij na jaren weer eens te verdiepen in het aanbod van papieren agenda’s. Voor de deur kwam ik een vriendin tegen. Ik vroeg haar of zij een digitale of papieren agenda had. ‘PAPIER!’ riep ze fanatiek ‘en ik ga ook nooit iets anders doen. Maar dat komt misschien ook wel omdat ik oud ben hoor. Haha.’ (Over de vijftig…)
Ik werd wel gegrepen door haar enthousiasme, liep met haar mee naar binnen en koos een papieren weekagenda uit, ter grootte van mijn smartphone. 😉
Eenmaal thuis gekomen belandde ik in serieuze dilemma’s.
Wat zette ik in deze offline agenda? Mijn privé afspraken? Mijn werkafspraken? Een combi ervan? Wat zette ik dan ook nog op de family planner in de keuken? En wat moest ik doen ik met mijn oneindige takenlijst? Digitaal maar in welke applicatie? Op een briefje los in mijn werkruimte? In mijn offline agenda?
Hoe moeilijk blijkt het te zijn om mijzelf te bevrijden van de digitale gevangenis waarin ik mijzelf vrijwillig heb opgesloten.
Ik geef inmiddels ook al lang toe dat ik ben doorgeschoten in mijn bereidwilligheid om mijn leven te laten overnemen door techreuzen. Ik schaam mij daar niet meer voor. Het is een feit. Mijn normaal menselijke vermogen om aan iets verslaafd te raken, wordt uitgebuit door de Zuckerbergs van deze wereld. Daar zit voor hen geen enkel hoger doel bij dan een vorm van complete controle over de mensheid (getuige de missie van Zuckerberg’s bedrijf Meta, voorheen Facebook).
En vanuit dat besef over mijzelf, besef ik ook dat dat dus voor iedereen op deze wereld geldt, niemand uitgezonderd.
Niemand is meer echt vrij, als het gaat over jezelf blijven verbinden aan techniek op een manier die je leven overneemt.
Vrijheid is één van de meest genoemde waarden door mensen. Ik zou daar eigenlijk vanaf nu ‘zelfcontrole’ van willen maken. ‘Zelfcontrole refereert naar de capaciteit van een persoon om eigen gedrag te veranderen, waarbij veranderen in dit geval vooral staat voor het in lijn brengen van gedrag met de eigen normen en waarden, doelen, idealen, voornemens en eigen doelen.’
Zelfcontrole gaat over jezelf in de hand kunnen houden. Het verlies van zelfcontrole is ook een belangrijk onderdeel van het in stand houden van een verslaving.
Ik vind het soms echt moeilijk, maar ik blijf naar manieren zoeken om mijn persoonlijke offline revolutie vol te houden en af te kicken van de verslaving aan technologische mogelijkheden. Want hoe vreemd is het dat we overheden niet vertrouwen in hoe er met onze privacy wordt omgegaan (overigens terecht) terwijl we elke dag weer opnieuw bewust de keuze maken om onze privacy moeiteloos weg te geven aan bedrijven?
Gelukkig zijn er steeds meer mensen die zichzelf deze vragen stellen.
Deze week interviewde ik Damiaan Denys, filosoof en psychiater en sinds 2007 hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam (UVA) en hoofd van de afdeling psychiatrie aan het AmsterdamUMC.
We spraken over de betekenis van ‘lijden’ in deze tijd, over maakbaarheid van het leven en de dopamine die in ons brein vrijkomt als we ons openstellen voor momenten in het leven waar we wat van leren in plaats van dat de dopamine verdwijnt door apps die ons levenspad besturen en voorkauwen.
Binnenkort verschijnt dit artikel op Bodhi, in dit blog en op mijn eigen website.
Leave a Reply