Redder uit nood

Week 34

   In het lichtblauwe nestkastje aan de bakstenen muur van ons huis, achtergelaten door de vorige bewoners, worden elk jaar jonge meesjes geboren. Deze week zag ik ineens zo’n jonkie met zijn snaveltje wijdopen in het midden van onze tot zandbak omgewoelde tuin-in-aanleg. Ik voelde acuut de neiging om iets te doen voor dit, zo leek het mij, weerloze beestje. Op internet zocht ik op hoe ik het beste kon handelen. ‘Mijn mees’ bleek gewoon een uitvlieger. ‘Met rust laten!’, was het antwoord van de dierenambulance. ‘Bijna 80% van alle jongen sterft en dat is in de natuur gewoon normaal. Daarom krijgen ze ook zoveel jongen. Bovendien moet een uitvlieger op de grond alleen voor zichzelf leren zorgen.’

Let it go, Bay!

Dus vermaakte ik mij met kijken naar de pogingen van het beestje om zich voorzichtig hippend te verplaatsen en daarna laag over de grond te vliegen. ‘Kom op, je kunt het’, moedigde ik de mees wel enigszins vanachter het raam aan terwijl ik de ingang van de tuin op mogelijk naderende buurtkatten checkte. Aan de rand tussen de wortels van de hortensiahaag die ons klein maar fijne domein scheidt van de buren, nestelde kind-mees zich lekker in de zon. Ouder-mees kwam direct aanvliegen om te voeden. Toen haalde ik opgelucht adem. Best arrogant eigenlijk, dat een mens beter denkt te weten wat goed zou moeten zijn voor een dier. Alsof mensen überhaupt in het algemeen zo trots mogen gaan op hun omgang met andere levende wezens rondom hen.

   Toen ik in 2017 en 2018 voor mijn opleiding van meditatieleraar regelmatig in Los Angeles en San Francisco (VS) was, werd aan de deelnemers in de groep gevraagd hoe zij hun rol in de groep zagen. ‘Warrior’, ‘Medicine man’, Elder’, ‘Mother’, waren zo wat antwoorden. ‘Sjamaan’, zei ik. Ik baseerde dat op mijn innerlijke, gevoelige belevingswereld, mijn diepe (na-)denken en mijn onderneming ZinVolledig waarmee ik anderen ben gaan ondersteunen. Een onderdeel van de opleiding was dat men indringende zaken uit het eigen leven met de groep delen om meer zicht te kunnen krijgen op de ontwikkeling als mens en als meditatieleraar. Eén van de leraren van de opleiding noemde mij naar aanleiding van mijn verhaal ‘wounded healer’, een concept dat is bedacht door de Zwitser psychiater Carl Gustav Jung (1875 – 1961). Het concept is geïnspireerd door de Griekse mythe van de centaur (half mens/ half paard) Cheiron. Kort omschreven, is een ‘wounded healer’ iemand die zijn eigen pijn transformeert naar kracht en van hieruit anderen helpt om hun pijn te helen.

Het waren daar altijd mooie maar zeer intense weken. Niet in het minst doordat ik voor deze opleiding steeds voor acht dagen op en neer vloog en daar de halve week met een mistig jetlag-hoofd rondliep. In de laatste opleidingsweek in 2018 moest ik vanuit Californië, waar het 9 uur vroeger is dan in Nederland, naast het programma emotioneel zien om te gaan met de tijdelijke opname van mijn moeder op een crisisafdeling van een zorginstelling.

  Ik ondersteunde mijn moeder al langer op de weg naar haar diagnose van Parkinson en dementie. Ik werkte tenslotte al jaren in het sociaal domein, al die wegen kende ik dus wel. Hoe anders bleek dat te zijn als het gaat om de zorg voor een familielid. Ik liep tegen steeds meer wachtlijsten en dichte deuren in de zorg aan terwijl mijn moeder in rap tempo hulpbehoevender werd. Haar uiteindelijke opname op een psychogeriatrische afdeling van een andere zorginstelling gaf mij meer rust. Ze werd daar goed verzorgd. 

Pas toen ik mijn boosheid, verdriet en frustratie over deze situatie met vrienden en kennissen ging delen, ontdekte ik dat ik niet de enige was die dit zo ervaarde. Talloze vergelijkbare verhalen hoorde ik van leeftijdgenoten met ouder wordende ouders. Iedereen voelde verdriet en onmacht in een poging in compassievolle verbinding te blijven met een ouder die steeds meer gevangen raakte door mentale en fysieke veranderingen.

   Gabor Maté (arts, spreker en auteur met expertise in thema’s als verslaving, stress en de ontwikkeling van kinderen) zegt over het begrip ‘wounded healer‘ dat hulpverleners in feite allemaal wounded healers zijn omdat hun verantwoordelijkheidsgevoel jegens henzelf en de wereld de basis vormt om met mensen te willen werken: ‘healing your own wounds is essential to help yourself and to help others’. 
​Interessant daarbij is hoe Maté het gevoel ‘verantwoordelijkheid’ benadert: hij trekt het woord responsibility (verantwoordelijkheid) uit elkaar in twee woorden: response (antwoord) en ability (vermogen) waarbij responsability gaat over ’the ability to response in the present moment’. In Nederlands betekent dat: het vermogen om je in het huidige moment te verhouden tot wat er is’. Dus zonder zelf aan het lijden van anderen ten onder te gaan.

   Mijzelf verhouden tot wat er is, kreeg weer fijne voeding in de stilteretraite (sesshin) van afgelopen weekend met Zen Centrum Nijmegen waar ik met anderen oefende in het observeren van wat zich aandient zonder in de actiemodus te schieten. Heb je interesse hebben om mee te doen in de doorlopende groep op donderdagavond die ik vanaf september ’22 ga begeleiden? Schrijf je dan in via deze link. Je betaalt afhankelijk van je draagkracht een bedrag per maand (dat gaat onder andere naar de huur van de locatie) waar je verschillende dingen voor terug krijgt. Ik zou het waarderen als je mogelijk geïnteresseerden in je omgeving ook attendeert op de nieuwe groep.